روزهای گذشته در حالی که کاربران فارسی‌زبان رسانه‌های اجتماعی سرگرم بحث درباره افزایش عوارض خروج از کشور بود، عده‌‌ای با طعنه و کنایه این پرسش را مطرح کردند که با قیمت‌های کنونی بلیت هواپیما آیا مگر می‌شود سفر خارجی رفت که دولت به فکر پر کردن جیب خود از این منبع افتاده است؟ به گفته برخی از کاربران، عوارض خروج از کشور چه ۴۰۰ هزار تومان باشد چه پنج میلیون تومان، برای آن‌ها فرقی ندارد چون در هر حال نمی‌توانند سفر کنند.

با شیوع ویروس کرونا، وقتی بسیاری از پروازهای خارجی متوقف شدند، آن‌ها که اهل سفر بودند خانه‌نشین شدند و صنعت گردشگری بسیاری از کشورها از رونق افتاد. حالا با گسترش واکسیناسیون و تا حدودی مهار کووید-۱۹، برخی کشورها درهای خود را به روی گردشگران گشوده‌اند. با این حال،‌ رونق گردشگری شاید برای مردم بسیاری از نقاط کره زمین خبر خوبی باشد، اما برای اغلب ایرانی‌ها که علاوه بر مشکلات همه‌گیری و دریافت ویزا، با گرانی قیمت ارز و بلیت هواپیما هم مواجه‌اند، چندان تفاوتی ایجاد نمی‌کند.

اغلب خانواده‌های ایرانی پیش و پس از کرونا هم توان سفر به کشورهای دیگر را ندارند و حالا با افزایش چشمگیر قیمت ارز و بلیت هواپیما، به جز بخشی از قشر ثروتمند، بقیه حتی در خواب هم دنبال رویای جهانگردی نیستند.

نتایج پژوهش یکی از بزرگ‌ترین موسسات خدماتی سفر در ایران نشان داده که گرانی بیشتر از کرونا مانع از سفر ایرانی‌ها شده است. در این گزارش، اعلام شده است در شرایطی که گردشگری در سایر کشورها به دلیل همه‌گیری کرونا کاهش یافته، در ایران مهم‌ترین دلیل مردم برای نرفتن به سفر، مشکلات اقتصادی است و نه رعایت پروتکل‌های بهداشتی.

جدول آماری منتشر شده در سالنامه وزارت میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز نشان می‌دهد که اگرچه سفر مردم ایران به خارج از کشور در سال ۱۳۹۸ روندی افزایشی یافته، در بیشتر ماه‌ها، تراز آن منفی بوده و فقط در چند ماه خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر درصد تغییر آمار سفر به خارج از کشور در قیاس با سال ۱۳۹۷ مثبت و افزایشی بوده است.

این روند از آبان ۱۳۹۸ با افزایش نرخ بنزین و وقایع پس از آن رو به افول رفت و در اسفند همان سال، با آغاز همه‌‌گیری کرونا و تورم شدیدتر، سفرهای خارجی بیش از ۸۹ درصد کاهش یافت.

نگاهی به قیمت بلیت‌ پرواز برخی مسیرها به خوبی نشان می‌دهد که چرا ایرانی‌های روزبه‌روز کمتر می‌توانند به تماشای آثار مهم گردشگری جهان بروند یا با قوامشان در کشورهای دیگر دیدار کنند.

چهارشنبه، ۲۴ آذر ۱۴۰۰، یکی از سایت‌های شناخته‌شده فروش بلیت در ایران قیمت‌های برخی پروازهای خارجی دوطرفه (رفت و برگشت) در بازه زمانی ۳۰ آذر تا ۴ دی برای یک فرد بزرگسال (بر اساس نوع شرکت هواپیمایی، همچنین تعداد و میزان توقف) این طور نشان می‌دهد: تهران-دبی، از شش میلیون تا ۲۵ میلیون تومان، تهران- پاریس، از ۱۲ تا ۱۰۰ میلیون تومان، تهران-آمستردام، از ۱۰ تا ۳۲ میلیون تومان، تهران-وین، از ۱۲ تا ۸۳ میلیون، تهران-برلین، از ۱۳ تا ۲۳ میلیون، تهران- لندن، از ۱۴ تا ۲۸ میلیون، تهران-تورنتو، از ۳۱ تا ۷۴ میلیون، تهران-نیویورک، از ۲۲ تا ۵۰ میلیون.

با این قیمت‌ها، هنگامی که در تعطیلات کریسمس و سال نو میلادی بسیاری از افراد به نقاط مختلف سفر می‌کنند، مسافرت خارجی برای ایرانی‌ها حتی به کشورهای همسایه نیز دشوار است. بلیت مسیر تهران-استانبول به عنوان یکی از مقاصد پرطرفدار ایرانی‌ها به طور متوسط شش میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است و حتی تا ۲۰ میلیون تومان نیز تغییر می‌کند که باعث می‌شود حتی ارزان شدن بهای لیر هم نتواند برای بازدید از این کشور همسایه موثر باشد.

این در حالی است که قیمت مسیرهای داخلی نیز به اندازه‌ای بالا است که یک خانواده با درآمد متوسط برای مسافرت به یکی از شهرهای ایران باید ماه‌ها پس‌‌انداز کند. بلیت از تهران به مقصد برخی شهرها مانند مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، اهواز و کیش از ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.

بر این اساس، طبیعی است که آمارها نشان دهد ۳۰ درصد از کارمندان هرگز سفر نمی‌کنند و ۷۰ درصد بقیه هم به ضرورت به سفر می‌روند. در چنین شرایطی حتی راهکارهایی مانند قسطی شدن تورهای داخلی هم نتوانسته است به تعداد گردشگران بیفزاید.